El Gobiernu d’Asturies asitió dos nueves stolpersteine o piedres de la memoria n’homenaxe a dos vecinos de Llaviana deportaos a campos de concentración nazis. L’actu rindió tributu a Arturo Matías González, vecín de Braña, en Villoria, fináu en 1941 nel campu d’esterminiu de Mauthausen, y a José García Coto, natural de Tiraña, na parroquia de Paniceres, que tuvo presu nel campu de concentración de Buchenwald.
El conseyeru Ovidio Zapico, que participó nos dos actos, sorrayó que se «rinde homenaxe a dos persones que sufrieron, como casi dos centenares d’asturianos y asturianes, la barbarie nazi». Zapico resaltó que col allugamientu de los adoquinos el Gobiernu d’Asturies “cumple col compromisu de buscar la verdá, la xusticia, l’arreglu, y la garantía de non repetición del horror fascista”. Coles mesmes, aportunó, los actos sirven pa reconocer “les trayectories y valores de les víctimes y tamién restituyir la so memoria y la de los sos familiares”.
Nos actos tamién participaron familiares de los homenaxaos y miembros del colectivu Deportaos Asturianos, amás del alcalde de Llaviana, Julio García, y la directora xeneral de Memoria Democrática, Begoña Collada.
Zapico repitió’l compromisu del Principáu de completar nesta llexislatura l’allugamientu de les casi 200 piedres de la memoria del proyectu Stolperstein n’homenaxe y alcordanza a los asturianos que fueron deportaos a campos nazis. Asina, esplicó qu’a lo llargo d’anguaño van asitiase 50 adoquinos y los 60 restantes van ser instalaos en 2026.
El conseyeru sorrayó que les alministraciones públiques tienen la obligación de “saldar una delda histórica” coles víctimes, “tanto de la Guerra Civil como de la barbarie nazi”, y coles sos families. Amás, allabó’l trabayu desenvueltu pol Grupu de Deportaos.
Arturo Matías González Álvarez, que’l so adoquín de la memoria foi asitiáu güei sol texu de la plaza de la ilesia de Villoria, yera mineru, militaba nel sindicatu UXT y probablemente tuvo afiliáu al Partíu Socialista. Cuntaba con 28 años cuando se produz el golpe franquista y presentóse como voluntariu milicianu nos entamos de la guerra. Asina participo primero nel frente d’Uviéu pa depués lluchar nel sector del puertu de monte de Barazar, cerca de Bilbao.
Cola cayida del frente norte n’ochobre de 1937, Arturo González probablemente viaxó a Cataluña, onde la guerra siguió hasta febreru de 1939, pa depués exiliarse a Francia onde foi fechu prisioneru mientres la ocupación alemana de xunu de 1940 ya internáu nel campu de prisioneros nazi stalag XI-B, allugáu al este de la ciudá de Bad –Fallingbostel, na Baxa Saxonia.
Rexistráu col númberu de prisioneru 68.819, foi treslladáu al campu d’esterminiu de Mauthausen, n’Austria. Formó parte del convói del 23 de payares de 1940. Llegó al campu de concentración dos díes depués y foi rexistráu como mineru d’oficiu col númberu 4.507.
Al añu siguiente, el 24 de xineru de 1941, foi treslladáu al subcampo de Gusen y rematriculado con un nuevu númberu: el 9.301. Arturo González aguantó con vida diez meses, hasta que finó’l día 8 de payares de 1941 a los 33 años.
José García Coto, que güei foi honráu col allugamientu d’una piedra de la memoria en Tiraña, na parroquia de Paniceres, nació nesta localidá’l 9 de marzu de 1918. Trabayó na mina y participó na Revolución del 34. Nel momentu del golpe d’estáu contra la II República, afilióse a la UXT y al añu siguiente al PSOE.
La so vida militar empezó a los 18 años y entró en combate nel frente oriental d’Asturies y na redolada d’Uviéu. Tres la cayida del frente norte, treslladóse a Cataluña y dende ellí al esiliu en Francia. El de 10 de xunu de 1944 foi deteníu pola Gestapo en Cierp (Alto Garona) y treslladáu a una prisión en Toulouse. El 30 de xunetu, foi deportáu nel postreru de los convóis que partieron de dicha ciudá, con 1.191 deportaos, d’ellos 85 españoles, al campu de concetración de Buchenwald, onde entró’l 6 d’agostu. Asignóse-y el númberu 69.669. Dichu campu foi lliberáu’l 15 d’abril de 1945.
Tres vivir unos años en Francia, emigró a Rouyn-Noranda, na provincia de Quebec, en Canadá, onde adquirió la nacionalidá. La señaldá d’Asturies nunca lo abandonó y recuperó la nacionalidá española nos años setenta. Morrió n’agostu de 1997 en Canadá.
